ПАНЯЦЦЕ АБ ХАТНІМ ГВАЛЦЕ

Паводле рэзалюцыі, прынятай генеральнай асамблеяй ААН: «Тэрмін «гвалт у адносінах да жанчын» — гэта любы акт гвалту, учынены на падставе палавой прыкметы, які прычыняе або можа прычыніць фізічную, палавую ці псіхалагічную шкоду або пакуты жанчынам, а таксама пагрозы здзяйснення такіх актаў, прымус або адвольнае пазбаўленне волі, няхай гэта будзе ў грамадскім ці асабістым жыцці». У дэкларацыі ААН аб выкараненні гвалту ў дачыненні да жанчын гвалт падзелены на тры катэгорыі: хатні гвалт, грамадскі і гвалт з боку дзяржавы і/ці легітымнасць гвалту дзяржавай.

Грамадскае разуменне актаў хатняга гвалту доўгі час абмяжоўвалася патэрнам «муж б’е жонку». Цяпер вызначэнне хатняга гвалту стала значна шырэй: «усе акты фізічнага, сэксуальнага, псіхалагічнага або эканамічнага гвалту, якія могуць быць здзейснены членам сям'і або інтымным партнёрам»

Гэта дазволіла карэктна класіфікаваць гвалтоўныя дзеянні ў адносінах да жанчыны і дало магчымасць атрымання дапамогі, нават калі да яе не ўжывалася фізічная сіла.

Некалькі фактаў: згодна з дакладам «Ацэнкі распаўсюджанасці гвалту ў адносінах да жанчын» за 2018 год, апублікаваным сумесна рознымі падраздзяленнямі сістэмы Арганізацыі Аб’яднаных Нацый, 1 з 3 жанчын ва ўсім свеце сутыкаецца з бытавым гвалтам. Кожныя 11 хвілін ад рук чальцоў сям'і ў міры гіне адна жанчына. Адзін з пяці выпадкаў забойстваў жанчын у свеце звязаны з дамашнім насіллем.

Заканадаўчае рэгуляванне выпадкаў дамашняга насілля ў Беларусі

Кожная другая жанчына ў Беларусі хаця б раз у жыцці падвяргалася дамашняму насіллю, згодна з даследаваннем у 2018 па заказу фонду ААН у галіне народанасельніцтва ў Беларусі.

48,9% жанчын сутыкаліся з псіхалагічным гвалтам з боку партнёра; 16,9% жанчын падвяргаліся сэксуальнаму гвалту; 28,4% жанчын калі-небудзь падвяргаліся фізічнаму гвалту; 16,3% жанчын калі-небудзь падвяргаліся эканамічнаму гвалту.

Спецыяльнага заканадаўства аб барацьбе з дамашнім насіллем у Беларусі адсутнічае. У 2018 годзе была спынена праца над законапраектам «Аб супрацьдзеянні хатняму гвалту». З гэтага моманту выпадкі хатняга гвалту разглядаюцца ў рамках Закона Рэспублікі Беларусь «Аб асновах дзейнасці па прафілактыцы правапарушэнняў», адміністрацыйнага і крымінальнага заканадаўства.

У Беларусі няма такога паняцця як «эканамічны гвалт». У Законе няма дакладных азначэнняў для выдзеленага фізічнага, сексуальнага, псіхалагічнага гвалту. А без азначэнняў немагчыма ўсталяваць на заканадаўчым узроўні меру пакарання за ўчыненыя дзеянні. Беларускае заканадаўства не замацоўвае такое паняцце як «сталкінг» ці пераслед, у Беларусі гэта ніяк не рэгулюецца, а значыць ахвяра не зможа сябе адчуваць у бяспецы.

Законам прадугледжаны 4 меры індывідуальнай прафілактыкі для агрэсара: гутарка, афіцыйнае папярэджанне, пастаноўка на прафілактычны ўлік і ахоўнае прадпісанне. Таксама могуць прыменяцца і «іншыя меры, прадугледжаныя заканадаўчымі актамі».

Крыніцы:
https://neg.by/novosti/otkrytj/mot-protiv-nasiliya-i-domogatelstv-na-rabote/
https://probusiness.io/law/5401-ruki-proch-vot-chto-byvaet-za-kharassment.html
https://adcmemorial.org/wp-content/uploads/BelW_ruWWW.pdf